W nocy wót 9. na 10. nowember lěta 1938 jo była progromowa noc w Nimskej. Pótom su nacionalsocialisty se dali na to dalšne konsekwentne šikaněrowanje Žydow a jich znicenje – teke wu nas. Teke ta chóśebuska, gubinska, lubinska a brylandska (Friedländer) synagoga su se palili, ta baršćańska jo była wurubjona a nutśi znicona. Wšuźi su pśekupcam lody a woru znicyli. Teke łužyske Žydy su wordowali zamordowane w koncentraciskich lěgwach. Njejo nicht Žydam pomogł? Rědko. Jaden pśikład jo nam pak znaty, źož serbski bur jo wumógł to žywjenje jadneje žydojskeje familije. To jo był Hans Pawlik (Paulick) w Drjejcach, šołta teje jsy. Comy na njogo dopomnjeś a jogo cesćiś.

Kak stej se familiji zeznałej?

Žeńska wót Hanza Pawlika, Dorothea, jo była chóra na płuca. Togodla jo pśebywała w dychawowej gójarni (Lungenheilanstalt) w Gołkojcach. Tam jo teke był Abraham Morgenstein pacient. Ten žydojski šlodaŕ jo měł swóju šlodarnju w chóśebuskej Nawałowej droze (Wallstraße, źinsa Ebertowa droga). Familiji stej se spśijaśeliłej, a Abraham Morgenstein jo šył drastwy za Pawlikojc.

Žydy w Chóśebuzu