Ze Smogorjowa/Schmogrow. Wóna jo słušała ceło k žywjeńskemu zakładoju našych prědownikow – góla. Mimo rolnikaŕskich wunoskow z póla a brožnje jo góla płaśeła ako garant za wósobinske a góspodaŕske derjeměśe luźi. Wósebnje ako librowaŕ za palne a twaŕske drjewo, ako tež žywjeński rum za wšake zwěrje a rostliny jo była góla wažna za wejsne zgromaźeństwo, za kuždego jadnotliwego. Wótpowědujucy su wobzwarnowali a woplěwali góle, kótarež su słušali ku kuždej burskej žywnosći. Swójstwo jo se šćitało, na doźaržanje granicow jo se kradu źiwało.

Což źinsa – w casu wuměrjoneje techniki pódpěrane wót satelitow – se lažko zda, jo se w starem casu ako wupominanje wopokazało. Tak jo se markěrowała granica z jadnorymi, ale statkownymi srědkami. Pśirodne wobstojnosći, na pśikład górske kśebjaty, běgi rěkow abo drogi su byli pśirodne granicne pśeběgi, kótarež su se akle wjele pózdźej pśez kartografiske wobźěłanje precizěrowali. Gaž su take wobstojnosći felowali, su se wužywali jadnore srědki, kenž su śěžko se dali falšowaś, ale jo bliska k dispoziciji stojali.